Derin deniz fenerbalığının Meksika Körfezi’nde keşfedilen yeni türünün korunma altındaki üç örneğinden biri.
Yeni keşfedilen bir fenerbalığı türü, kıvrık dudağı ve dikenli gülümseyişiyle kötü bir rüyadan fırlamış gibi.
Derin deniz hayvanlarının çoğunun hayatında zarafete yer yok: iğne gibi dişleri var, parlak renkli balgam tükürüyorlar, hatta çenelerini genişletip uzatabiliyorlar. Ama yeni bir tür derin deniz fenerbalığı, böylesine çirkin bir toplulukta dahi ön plana çıkıyor.
Araştırmacılar, Lasiognathus dinema adı verilen bu güzele 2011 yılında Meksika Körfezi’nin Deepwater Horizon petrol sızıntısından etkilenen kuzey kısmında araştırma yaparken rastlamışlar.
Florida, Fort Lauderdale’deki Nova Southeastern Üniversitesi balık uzmanı Tracey Sutton, “Yayılma sırasında körfezin derinliklerinde ne gibi canlılar yaşadığına dair fazla veri yoktu elimizde,” diyor.
Keşfedin: ‘Denizlerin şeytanı’yla tanıştınız mı?
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi, bilim insanlarından bu duruma çözüm bulmalarını istemiş. Böylece Sutton ve meslektaşları 2010 yılının sonunu ve 2011’in büyük bir kısmını bin metrenin altındaki canlıları araştırmak için ağlar ve sensörler atarak geçirmiş.
Daha önce Meksika Körfezi’nde hiç görülmemiş 50 kadar tür bulmuşlar. Çarpık dişli fenerbalığı da bunlardan biriymiş.
“Yeni bir tür olduğunu çabuk anladım çünkü çok farklıydı,” diyor Sutton. “Gerçek bir balıkmış gibi bile durmuyor, kötü bir rüya gibi sanki.”
Balık Tutan Balık
Sutton ve meslektaşları hepsi dişi olmak üzere en büyüğü 12,7 santimlik üç örnek bulmuşlar.
“Burnun üzerindeki dikenler aslında diş,” diye açıklıyor Sutton. Balığın üst çenesi kalın olduğu için dudağın kıvrılıp dişlerin ortaya çıkmasına neden oluyor.
Ağzında ise bir yandan diğer yana uzanan tendonlar var. Ağzın, av üzerinde tepetaklak bir sinekkapan bitkisi gibi kapanıyor olabileceğini söylüyor.
Fotogaleri: Derin deniz canlıları
“Bu hayvanı şimdiye kadar canlı gören olmadı,” diye konuşuyor Sutton. Yani L. dinema nasıl avlanıyor konusu şimdilik sadece bir tahmin.
Aynı şey balığın kafasından çıkan tuhaf zoka için de geçerli. Fenerbalıkları, avlarını yakalamakta kullandıkları bu “fener” görünümlü uzantılarıyla tanınıyorlar ve isimleri de buradan geliyor. Ancak Sutton, L. dinema‘nın zokasında çengeller olduğunu ve kendisini ısıran şeyi anında parçalarmış izlenimi verdiğini söylüyor.
Derinliklerin Tuhaf Katili Fenerbalığı, avını keskin dişleriyle yakalamak için parlak zokasını kullanıyor. Ama bunun dışında tuhaf bir özelliği daha var: Çiftleşmek isteyen erkek fenerbalığı, bir dişi bulduğu anda tutunup bir daha eşini bırakmıyor.
Sutton, Deniz Canlıları Sayımı kapsamında dünyanın her tarafından derin deniz balıklarıyla çalışmış. Lasiognathus cinsi ise çok yaygın olmadığı gibi, bu araştırma öncesinde Meksika Körfezi’ndeki varlığı da bilinmiyordu.
“Bu cinse ait beş türün sadece 25 çeşidi var,” diyor. “Yani bunlardan birini bulmak gerçekten çok az rastlanır bir durum.”